แบบประเมินสัมภาษณ์งานที่ดี มีลักษณะเป็นอย่างไร

แบบประเมินสัมภาษณ์งานที่ดี ควรมีลักษณะเฉพาะที่สามารถช่วยให้การสัมภาษณ์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและสามารถคัดเลือกผู้สมัครที่เหมาะสมกับตำแหน่งและองค์กรได้อย่างแท้จริง การออกแบบแบบประเมินที่ดีควรครอบคลุมด้านต่างๆ ที่สำคัญ โดยสามารถอธิบายได้อย่างละเอียดในลักษณะต่างๆ ดังนี้

Photo by Van Tay Media on Unsplash

ลักษณะของแบบประเมินสัมภาษณ์งานที่ดี

1. การประเมินที่มีความยุติธรรม (Fairness)

แบบประเมินที่ดีต้องมีความยุติธรรม ซึ่งหมายความว่า ผู้สมัครทุกคนจะได้รับการประเมินในลักษณะเดียวกัน โดยใช้เกณฑ์ที่สอดคล้องกันทั้งหมด การสัมภาษณ์ไม่ควรมีอคติหรือการเลือกปฏิบัติจากเพศ, อายุ, เชื้อชาติ, ศาสนา หรือปัจจัยอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับความสามารถในการทำงาน การประเมินควรเป็นกระบวนการที่โปร่งใสและเป็นกลาง

2. การประเมินในด้านที่สำคัญและจำเป็น (Relevance to the Job)

คำถามและเกณฑ์การประเมินที่ใช้ต้องสอดคล้องกับตำแหน่งงานที่ผู้สมัครสมัคร โดยต้องพิจารณาความสามารถที่จำเป็นสำหรับการทำงานในตำแหน่งนั้นๆ เช่น ถ้าเป็นตำแหน่งที่ต้องใช้ทักษะทางเทคนิค ก็ต้องมีการประเมินในด้านความรู้และทักษะเฉพาะทาง รวมถึงการประเมินความสามารถในการทำงานภายใต้แรงกดดัน การทำงานเป็นทีม หรือการสื่อสาร ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญในหลายๆ ตำแหน่ง

3. การใช้คำถามที่มีความชัดเจนและไม่คลุมเครือ (Clear and Structured Questions)

คำถามในแบบประเมินสัมภาษณ์ควรมีความชัดเจนและเข้าใจง่าย ไม่ควรมีคำถามที่คลุมเครือหรือยากต่อการตีความ คำถามควรสามารถนำไปสู่การได้ข้อมูลที่สามารถประเมินได้อย่างมีคุณค่า ตัวอย่างเช่น การใช้คำถามแบบ Behavioral Interview Questions เช่น “เล่าถึงสถานการณ์ที่คุณเคยต้องทำงานภายใต้ความกดดัน” หรือ “เคยมีสถานการณ์ที่ต้องตัดสินใจอย่างรวดเร็วไหม? คุณทำอย่างไร?” จะช่วยให้ผู้สัมภาษณ์เห็นถึงความสามารถในการแก้ปัญหาของผู้สมัครในสถานการณ์จริง

4. เกณฑ์การให้คะแนนที่เป็นระบบ (Scoring System)

แบบประเมินควรมีระบบการให้คะแนนที่ชัดเจนและเป็นมาตรฐาน เช่น การให้คะแนนในแต่ละคำถามจาก 1 ถึง 5 หรือ 1 ถึง 10 โดยกำหนดรายละเอียดของแต่ละระดับคะแนนอย่างชัดเจน เพื่อให้การประเมินมีความเป็นรูปธรรมและสามารถเปรียบเทียบผู้สมัครได้อย่างถูกต้อง ตัวอย่างเช่น:

• 1 คะแนน: ไม่สามารถให้คำตอบที่สมเหตุสมผล
• 3 คะแนน: คำตอบที่ดี แต่ยังขาดความสมบูรณ์
• 5 คะแนน: คำตอบที่ดีเยี่ยม และแสดงถึงทักษะที่โดดเด่น

5. การประเมินหลายด้าน (Comprehensive Evaluation)

แบบประเมินควรครอบคลุมหลายด้านของความสามารถที่สำคัญ เช่น:

• ทักษะการสื่อสาร: การฟัง การพูด การสื่อสารในเชิงบวก
• ทักษะการทำงานเป็นทีม: ความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่น
• ทักษะการแก้ปัญหา: ความคิดสร้างสรรค์ในการหาทางออกจากปัญหา
• ทัศนคติและความตั้งใจ: ความตั้งใจในการพัฒนาและเรียนรู้
• ทักษะด้านการจัดการเวลาและการทำงานภายใต้ความกดดัน: ความสามารถในการทำงานหลายอย่างพร้อมกัน

6. คำถามที่สำรวจทัศนคติและความคิดสร้างสรรค์ (Attitude and Creativity)

การประเมินทัศนคติและความคิดสร้างสรรค์ของผู้สมัครเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่มีความเปลี่ยนแปลงหรือต้องการความคิดใหม่ๆ คำถามที่เกี่ยวข้องกับการคิดนอกกรอบ หรือการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เช่น “เคยมีประสบการณ์ในการคิดวิธีใหม่ๆ เพื่อแก้ปัญหาหรือไม่? เล่าให้ฟังหน่อย” จะช่วยให้เห็นถึงทัศนคติของผู้สมัครที่มีต่อการพัฒนาและการเติบโตในองค์กร

7. คำถามที่ท้าทายความสามารถในการทำงานภายใต้ความกดดัน (Pressure Handling)

ในบางตำแหน่งงาน การทำงานภายใต้ความกดดันเป็นสิ่งสำคัญ ดังนั้นควรมีคำถามที่ช่วยประเมินว่า ผู้สมัครสามารถจัดการกับแรงกดดันได้ดีแค่ไหน เช่น “เล่าถึงสถานการณ์ที่คุณต้องทำงานในสภาวะที่มีเวลาจำกัด คุณจัดการอย่างไร?”

8. การประเมินการปรับตัวและการเรียนรู้ (Adaptability and Learning Ability)

ผู้สมัครที่ดีควรมีความสามารถในการปรับตัวและเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เพื่อเติบโตในองค์กร การถามคำถามเกี่ยวกับการเรียนรู้หรือการปรับตัวในสถานการณ์ใหม่ๆ เช่น “เล่าถึงการเปลี่ยนแปลงที่คุณเคยเผชิญในการทำงาน และคุณรับมืออย่างไร?” จะช่วยให้เห็นถึงความยืดหยุ่นและการพัฒนาตนเองของผู้สมัคร

9. การประเมินความเหมาะสมกับวัฒนธรรมองค์กร (Cultural Fit)

การประเมินว่า ผู้สมัครสามารถเข้ากับวัฒนธรรมขององค์กรได้ดีหรือไม่ก็เป็นสิ่งสำคัญ เพราะจะส่งผลต่อการทำงานร่วมกันในระยะยาว คำถามที่เกี่ยวข้องกับความเข้าใจในวัฒนธรรมองค์กร เช่น “คุณคิดว่าอะไรคือคุณลักษณะที่สำคัญในการทำงานในทีมที่ประสบความสำเร็จ?” จะช่วยให้เห็นภาพว่า ผู้สมัครจะเข้ากับทีมได้ดีหรือไม่

10. การให้คำติชมและแนะนำ (Constructive Feedback)

หลังจากสัมภาษณ์ ผู้สัมภาษณ์ควรสามารถให้คำติชมที่เป็นประโยชน์แก่ผู้สมัคร เพื่อให้เขามีโอกาสปรับปรุงหรือพัฒนาตนเองในอนาคต นอกจากนี้ คำติชมที่สร้างสรรค์ยังช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นในกระบวนการสัมภาษณ์และทำให้ผู้สมัครรู้สึกว่าพวกเขาได้รับการเคารพและมีโอกาสพัฒนาต่อไป

องค์ประกอบของแบบประเมินสัมภาษณ์งานที่ดี มีกี่ส่วน และควรจะมีอะไรบ้าง

1. ข้อมูลพื้นฐานของผู้สมัคร

• ข้อมูลส่วนตัว: ชื่อ อายุ เพศ ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ อีเมล เป็นต้น
• ประสบการณ์การทำงาน: รายละเอียดเกี่ยวกับตำแหน่งงานก่อนหน้า, หน้าที่รับผิดชอบ, ผลงานที่โดดเด่น
• การศึกษา: ระดับการศึกษา, สาขาวิชา, สถาบันที่ศึกษา, ปีที่จบการศึกษา

2. ทักษะและความสามารถที่เกี่ยวข้อง

• ทักษะเฉพาะทาง: ทักษะที่จำเป็นสำหรับตำแหน่งงาน เช่น การใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์, การเขียนโปรแกรม, ภาษา, การจัดการ ฯลฯ
• ทักษะทางสังคม: ความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่น, การสื่อสาร, การทำงานเป็นทีม
• ทักษะการแก้ปัญหา: วิธีการจัดการปัญหา และการหาทางออกในสถานการณ์ต่าง ๆ

3. ทัศนคติและความเข้าใจในงาน

• แรงจูงใจในการทำงาน: ความตั้งใจและแรงบันดาลใจในการทำงานในตำแหน่งนั้น ๆ
• ค่านิยมในการทำงาน: ความเชื่อและวิธีคิดที่สอดคล้องกับองค์กรและวัฒนธรรมของบริษัท
• การรับมือกับความกดดัน: วิธีการที่ผู้สมัครรับมือกับสถานการณ์ที่ตึงเครียด หรือมีการเปลี่ยนแปลง

4. พฤติกรรมและลักษณะส่วนตัว

• การพัฒนาตัวเอง: ความพร้อมในการเรียนรู้และพัฒนาตัวเองในด้านต่าง ๆ
• ลักษณะความเป็นผู้นำ (ถ้าจำเป็น): ความสามารถในการนำทีม หรือจัดการงาน
• ความรับผิดชอบ: การรับผิดชอบในงานที่ได้รับมอบหมาย

5. สถานการณ์สมมติ (Behavioral or Situational Questions)

• คำถามที่เกี่ยวกับเหตุการณ์ในอดีต: ให้ผู้สมัครเล่าเกี่ยวกับสถานการณ์ที่พวกเขาเคยประสบและวิธีที่พวกเขาแก้ไขหรือจัดการ
• คำถามเกี่ยวกับสถานการณ์สมมติ: สร้างสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้นในที่ทำงานเพื่อดูวิธีการที่ผู้สมัครจะตอบสนอง

6. ความเหมาะสมกับวัฒนธรรมองค์กร

• ความสามารถในการทำงานร่วมกับทีม: การทำงานในองค์กรหรือการทำงานเป็นกลุ่ม
• การจัดการกับความแตกต่าง: การทำงานร่วมกับบุคคลจากหลายๆ วัฒนธรรมและแนวคิดที่แตกต่างกัน
• ทัศนคติต่อองค์กร: ความเข้าใจและความพึงพอใจที่มีต่อองค์กรและวิสัยทัศน์

7. คำถามเปิด/ปิด (Open/Closed Questions)

• คำถามปิด: คำถามที่สามารถตอบได้ด้วย “ใช่” หรือ “ไม่ใช่” หรือคำตอบที่สั้นและตรงไปตรงมา
• คำถามเปิด: คำถามที่ให้ผู้สมัครมีโอกาสแสดงความคิดเห็นอย่างละเอียด

8. การประเมินผล

• เกณฑ์การประเมิน: เกณฑ์ที่ใช้ในการตัดสินใจ เช่น ทักษะที่สำคัญ, ความเหมาะสมกับตำแหน่ง, การสื่อสาร ฯลฯ
• คะแนนหรือระดับการประเมิน: อาจมีการให้คะแนนตามความเหมาะสมในแต่ละด้านหรือใช้ระดับคะแนน (เช่น ดีมาก, ดี, ปานกลาง, ต้องปรับปรุง)

9. ข้อเสนอแนะและคำถามเพิ่มเติม

• ข้อเสนอแนะ: ข้อคิดเห็นจากผู้สัมภาษณ์ที่สามารถช่วยให้ผู้สมัครพัฒนาตัวเองได้
• คำถามเพิ่มเติม: ให้โอกาสผู้สมัครถามคำถามหรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับตำแหน่งหรืองาน

แบบประเมินสัมภาษณ์งานที่ดี จะช่วยให้การประเมินผู้สมัครเป็นไปอย่างมีระบบและมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ผู้สัมภาษณ์สามารถเปรียบเทียบและตัดสินใจเลือกผู้สมัครที่เหมาะสมได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ดูตัวอย่างการออกแบบระบบแบบประเมินทดลองงาน โดยการใช้ monday.com ฟรี